Merancang Ujian

Proses yang penting dalam merancang ujian ialah pembinaan Jadual Spesifikasi Ujian (JSU) yang mengandungi maklumat tertentu bagi sesuatu ujian. Pada tahap ini, kandungan sukatan pelajaran dianalisis untuk menentukan pentingnya setiap tajuk/subtajuk dalam kandungan sukatan pelajaran berkenaan. Antara aspek yang perlu dianalisis termasuklah yang berikut:

1. Liputan dan dalamnya kajian yang dibuat bagi sesuatu tajuk
2. Pendekatan dalam mempelajari sesuatu tajuk
3. Kepentingan bandingan antara satu tajuk dengan tajuk yang lain
4. Bagaimana kompleksnya sesuatu tajuk
5. Masa pengajaran-pembelajaran yang perlu bagi sesuatu tajuk

Maklumat di atas penting kepada penggubal soalan kerana maklumat itu menentukan sifat ujian dari segi bilangan soalan yang perlu dimasukkan untuk setiap tajuk/subtajuk.

Di samping itu, analisis perlu juga dibuat terhadap objektif pendidikan yang diasaskan pada taksonomi pendidikan yang dikemukakan oleh Benjamin S. Bloom. Huraian mengenai pelbagai tahap Taksonomi Bloom adalah seperti dalam Jadual 1
Berdasarkan analisis inilah Jadual Spesifikasi Ujian (JSU) dirangka. Biasanya JSU terdiri daripada dua paksi, iaitu paksi kandungan dan paksi peringkat kemahiran. JSU ini akan menetapkan bilangan soalan yang perlu diuji bagi setiap tajuk/subtajuk pada setiap peringkat kemahiran. JSU yang lengkap dibina akan menjadi panduan kepada penggubal soalan. Jika JSU dipatuhi dengan teliti, maka ujian yang dibina adalah:

1. sah dari segi kandungan sukatan pelajarannya,
2. stabil dari segi mutu, tahap, dan kesukarannya dari setahun ke setahun,
3. sama dari segi mutu, tahap, dan kesukarannya walaupun ujian dibina oleh orang yang berlainan.

Jadual 1: Taksonomi Kognitif Bloom (1956)

TAHAP	ISTILAH
Pengetahuan: Ingat kembali, mengenal idea, fakta asas, definisi teori, hukum, tarikh, peristiwa dll daripada pembelajaran yang lepas.	Nyatakan, terangkan, namakan, labelkan.
Kefahaman: Mengubah kefahaman daripada satu bentuk kepada satu bentuk yang lain, menyatakan idea-idea utama dalam ayat sendiri, menterjemah, memberi contoh kepada konsep, menterjemah draf.	Pilih, terangkan,tulis semula.
Penggunaan: Menggunakan maklumat dalam situasi yang baru, termasuk menyelesaikan masalah menggunakan prinsip, kaedah, hukum, teori, formula. Bina graf daripada data, dll.	Selesaikan, ramalkan, cari, kesilapan, bina alat.
Analisis: Sesuatu yang kompleks dipecahkan kepada yang kecil, bezakan fakta daripada pendapat, kaitan kenal di antara bahagian, kenali struktur organisasi.	Bezakan, pasti, pilih.
Sintesis: Menyepadu, mencantum idea menjadi satu, usaha tersendiri, menyelesaikan masalah, membuat ramalan, membuat klasifikasi.	Bina, hasilkan, susun, kembangkan.
Penilaian: Membuat pertimbangan termasuk memberi rasional atas alasan dalaman atau luaran, menafsir dan mengkritik	Pilih, berikan alasan, kritikan, buktikan.